mamo! mamo?

kiedy mieszkaliśmy w starym domu, siadywała na schodach. a kiedy w kamienicy, na jedynym stopniu przy klatce schodowej. patrzyła na nas, wyciągała ręce, trzymała zabawki, podtrzymywała nas. a czasem płakała, wtedy te ręce bezradnie wisiały wzdłuż jej ciała. zawsze była chuda, szczupła, dla nas w sam raz. te ręce były wszystkim, łapały, łaskotały, podawały jeść i piłkę. kiedy krzyczała, machała nimi mocno i groźnie. wtedy było strasznie. trzeba było się kulić, choć potem mówiła, że nie na nas jest zła, że to nie my. ale żeby jej pomagać nie być zezłoszczoną. jak? tego nie wiedział nikt.

pewnie robić, o co prosiła, przychodzić, gdy wołała, jeść, gdy ugotowała, odnosić brudne ubrania do pralki, pić ciepłe picie, nie wsadzać palców do cukru i soli. ani do pieprzu. albo żeby potem nie oblizać, nie zatrzeć oka. martwiła się.

czasem ciężko to było zrozumieć. nasze wielkie oczy spoglądały w górę na nią, nawet jak siedziała na tych schodach, na ganku, na klatce schodowej, to zawsze w górę, naprawdę było w nich dużo pytań. czasami nie odpowiadała. widziała, na pewno widziała, ale nie odpowiadała. nie miała siły?

czasami śmiała się do rozpuku, podrzucała nas, nosiła na rękach, podnosiła na nogach we wszelkich pozycjach z leżenia na plecach lub kiedy miała założoną nogę na nogę, albo na stojąco. kręciła nami, robiła karuzelę, nosiła na stopach, można się było owinąć wokół jej nóg i szła tak z nami, bardzo roześmiana.

potrafiła nas wziąć na ręce naraz, choć była drobna, filigranowa.

jak się raz po raz wkurzała, że nieposprzątane, wpadała jak wicher do naszych pokoi i przerzucała rzeczy, aż furczało. trzeba było biegać za nią i odkładać na miejsce, z prędkością pioruna. znowu strach, no bo nie wiadomo było kiedy się wkurzy, a kiedy roześmieje.

robiła najdziwniejsze rzeczy. znosiła patyki, z których pomagała nam lepić małe światy, kleje, liście, kawałki tkanin, drobiazgi, szyszki, a potem krzyczała, że patyki się walają po domu, z impetem wyrzucała szyszki.

płakała. łzy towarzyszyły jej zawsze, mówiła, że to jej wentyl. i żeby się nie martwić, że te łzy po prostu wylecą, że to nic nie znaczy, to po prostu łzy, że można płakać i już. jak coś się wylało, albo jak przy myciu włosów coś wleciało nam do oczu, albo jak stłukły się jej ulubione perfumy, śmiała się, mówiła „to tylko rosół” i nie było tematu. rzeczy nie były dla niej ważne, ważne były emocje. i ludzie. można było się przyjść przytulić zawsze.

co rano tuliła nas mocno. i co wieczór. śpiewała kołysanki, wymyślała historyjki, nuciła i kołysała się z nami w ramionach.

wybuchała, że czemu talerze nieodniesione, że pochlapane i nie wytarte, żeby nie pluć pastą poza umywalkę, a jak się opluło, to żeby opłukać. pozwalała kroić wszystkie warzywa do zupy dorosłym nożem, to trwało kilka godzin, ale cierpliwie kroiła z nami każdą marchew, mówiła jak trzymać nóż. a czasem przeganiała nas z kuchni, że szybko, że nie zdążymy. ciężko było zgadnąć na co nie zdążymy.

jak wyjeżdżaliśmy, to się denerwowała, zamiast się cieszyć. lubiła z nami jeździć. cały czas w ruchu. tarzała się z nami po ziemi i rozmawiała.

wygłupiała się straszliwie. zmieniała głosy, śpiewała na całe gardło, biegała, ganiała nas, robiła durne żarty. pozwalała przyklejać rzeczy do mebli, drzwi i ścian, przebierać się, ucinać koszulki i włosy.

piekła takie ciasta, na jakie naszła nas ochota. gotowała i ryż, i makaron do pomidorowej. mówiła, że jej nie wyszło, ale było dobre.

namawiała nas na próbowanie różnych rzeczy. rzodkiewki, awokado i jazdy konnej.

była zwyczajna.

kochała nas mocno.

zoja i natasza, nasza matka jedyna, wydanie I.

ja ze swoją nie zrobiłam żadnej z tych rzeczy.

ale myślę, że mnie kochała.

i ta myśl musi mi wystarczyć.

więc – jeśli możesz – przytul się do mamy.

za tych, co nie mogą.